93 Harbi ya da 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlı padişahı II. Abdülhamit ve Rus çarı II. Aleksandr döneminde yapılmış olan bir Osmanlı-Rus Savaşı’dır. Rumi takvime göre 1293 yılına denk geldiğinden Halk dilinde 93 Harbi diye ünlüdür.
Ruslar 1877 de savaş ilan etmeden saldırdılar. Bu savaşta Gazi Osman Paşa Plevne, Kafkasya’daki diğer kuvvetler de Zivrim ve Erzurum destanlarını yarattılar. Fakat sonunda savaş talihi Ruslara güldü. Ruslar Ayastefanosa dayandılar. Ayastefano Antlaşması ile büyük Bulgaristan kuruluyor; Sırbistan ve Karadağ genişliyor, Romanya müstakil bir prenslik oluyordu.
1914 – 1918 savaşı; Birinci Dünya Savaşı’nda Türk orduları Ruslara karşı, tek başlarına olarak Kafkasya cephesinde; Almanlar, Avusturyalılar ve Macarlarla birlikte Galiçya cephesinde; Bulgar ve Almanlarla birlikte Romanya cephesinde çarpışmışlardır.
Kafkasya’da Enver Paşa’nın giriştiği Sarıkamış taarruzu bir bozguna uğradı, dokuz ilimiz Rus işgali altında kaldı. Bu savaşla başlayan Rus savaşlarının en zor olanı yüzlerce askerimizi, gerek soğuktan gerekse savaş dolayısı ile kaybettiğimiz en son Osmanlı – Rus savaşıdır.
Bu savaşın en acı taraflarından biri de, yöre halkının, yurdumuzda bulunan Ermenilerin,Rus askerlerine yardım etmek için, genç, yaşlı, kadın erkek, çocuk fark etmeksizin, katledilmeleridir.
Kars ilimiz ve çevre illerimizde Ruslar senelerce yaşamışlardır. Öyle ki son Osmanlı-Rus savaşında, Rusların savaşı kaybetmelerinin arkasından yurdumuzdan çekilen Ruslar, kendi topraklarında ki şehirlerden birinin adını değiştirerek “Novikars”(yenikars) adını vermişlerdir.
Sarıkamış Harekâtı (22 Aralık 1914), I.Dünya Savaşı sırasında Osmanlı İmparatorluğu ve Rus İmparatorluğu arasında Sarıkamış’ta gerçekleşen kara çatışmalarından biridir.
22 Aralık 1914 – 15 Ocak 1915 tarihleri arasındaki Osmanlı- Rus savaşı sırasında Sarıkamış’ta bulunan Allahuekber Dağları’nda, yurdumuzun dört bir yanından gelen 90 bin kahraman asker, vatanları uğruna canlarını hiç düşünmeden feda ettiler.
Dondurucu soğuk altında, her türlü zorluğa aldırmadan ve sonunu düşünmeden kol kola şehadete yürüyerek Türk milletinin en acı destanlarından birini yazan kahraman şehitlerimize Allah’tan rahmet dilerken, bugün bir kez daha minnet ve şükranla anıyoruz. Ruhları şad olsun.
Sarıkamış’ta yaşanılanlar, özellikle geleceğimizin teminatı genç kuşaklarımızın ibret alarak önemli dersler çıkarması gereken büyük kahramanlık tablosudur. Yüreklerde taşınan vatan, millet ve bayrak sevgisi, eşsiz bir sağduyu ve yüksek disiplin anlayışıyla birleşerek kahraman Mehmetçiğin en zor şartlara bile göğüs germesini sağlamıştır.
Millî bir inançla görevini yerine getiren Türk askeri; Kürt’ü, Laz’ı, Çerkez’i demeden emre itaati, mücadele azmi, kararlılığı ve fedakârlığıyla birer kardelene dönüşmüş ve aziz Milletimizin zihninde ve gönlünde müstesna bir yer edinmiştir.
Sırtında kışlık giysisi ve ayağında düzgün bir botu dahi olmayan Mehmetçik, emre itaatkarlığını göstererek geldiği Sarıkamış’ta düşmandan çok kar ve tipiyle mücadele etti.
Aralarında yaşları 12-13 olan çocukların da yer aldığı Türk askeri, düşmana bir kurşun bile sıkamadan donarak şehit düştü.
Vatanı ve milleti uğruna Sarıkamış ve daha nice cephelerde canlarını feda eden ecdadın torunları olmaktan gurur duyuyoruz. Onların vermiş olduğu şanlı mücadeleyi unutmayacağız, unutturmayacağız.
