Cumhuriyet, siyasi gücün halk ve temsilcileri tarafından paylaşıldığı bir devlet yönetim şeklidir ve yapısı gereği monarşinin yokluğu üzerine kuruludur. Bir cumhuriyette temsil, genel vatandaşlar tarafından serbestçe seçilebilir veya seçimle belirlenebilir.
Ya monarşi nedir.?
Monarşi ya da tek erklik, bir hükümdarın devlet başkanı olduğu bir yönetim biçimidir. Saltanatın bir başka adıdır. Genellikle seçim dışı yöntemler kullanılır. Bu hükümdar, Türkçede kral, imparator, şah, padişah, prens, emir, kağan, hakan, han gibi çeşitli adlar alabilir.
Cumhuriyet, egemenliğin kaynağının millete ait olduğunu kabul eden devlet ve hükumet şekli demektir. Dolayısıyla devletin temel organlarının seçimle iş başına geldiği bir yönetim biçimidir. Bu rejimde Devlet Başkanı olan Cumhurbaşkanı da milletçe veya milletin temsilcisi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir. Cumhuriyet kelimesinin köken Arapça olup bu sözcük, ilk olarak 18. yüzyılda Osmanlı Türkçesinden türetilmiştir. Arapçadan gelen kök ise “cumhur” topluluk oluşturabilme anlamını taşımaktadır.
Cumhuriyet, halkın kendi kendini yönetmesi olarak ifade edilmektedir. Cumhuriyet, halkın egemenliğine dayalı olan bir yönetim şeklidir. Bundan dolayı dünya tarihinde ve günümüzde en çok tercih edilen yönetim sistemlerden biri olarak öne çıkmaktadır. Cumhuriyet yönetim biçimi de her yönetim gibi bazı değerler üzerinde kurulmuştur.
Cumhuriyet yönetiminin değerleri ve özellikleri nelerdir?
Türkiye, cumhuriyet ile idare edilen bir devlet olma özelliğine sahiptir. Cumhuriyet devletler için bir teşkilatlanma biçimi olmaktadır. Bir cumhuriyet yönetim şeklinin başarılı olabilmesi için cumhuriyetle bağdaşan bazı değerleri taşıyor olması gerekmektedir.
Bütün bunlar, Türkiye Cumhuriyeti olarak tanınmamıza yetecek midir? Başımızda bulunan iktidar partisinin hem genel başkanı, hem de yurdumuzun cumhurbaşkanı olabilmesinin, monarşik bir düzen gibi algılanmasına imkan verecek midir.?
Yönetimin halka dayandığı devlet yönetimi sistemine cumhuriyet denilmektedir. Mevcut yönetimimiz halkımıza dayalı bir yönetim sistemi midir.?
Cumhuriyet yönetiminin değerleri şöyle sıralanmaktadır:
– Hukukun üstünlüğü ilkesi benimsenmiştir.
– Hukuk kuralları tüm kurallardan önce gelmektedir.
– İktidarın meşruiyet kaynağı halktır.
– Kanunlar önünde herkes eşit durumdadır.
– Yönetimde ayrıcalıklı bir sınıfa yer yoktur.
– Seçme ve seçilme hakkı milletindir.
– Egemenlik yetkisi halkın elindedir.
– Cumhuriyetin bütün vatandaşları eşit haklara sahip durumdadır.
– Yaşam hakkı gibi temel insan haklarının bütünü güvence altına alınmıştır.
– Cumhuriyet yönetimi sisteminde asla egemenliğin bir kişiye, bir sınıfa, bir zümreye, ya da bir gruba dayanması kabul edilemez durumdadır.
– Cumhuriyet yönetim biçiminde tüm vatandaşların temel hak ve özgürlükleri en geniş bir biçimde devletin güvencesi ve teminatı altına alınmış durumdadır.
– Cumhuriyet yönetim sisteminde yargı yetkisi tam bağımsız durumda olan mahkemeler aracılığıyla kullanılır.
Cumhuriyet kavramı ile Monarşik düzen arasında ki belirgin bazı benzerlikler bulunmaktadır. Özellikle bu benzerlikler gerek adalet sisteminde gerekse toplumumuzun başında bulunan ve cumhurbaşkanı sıfatını taşıyan şahsın bireysel kararları ile, ne yazıktır ki cumhuriyet kavramına uymamaktadır.
Böylelikle yurdumuzun idare şekli monarşiye dayalı bir cumhuriyet mi olmaktadır.?
Yorumsuz…
