Karikatür, toplumsal olaylara dair derinlemesine bakış açıları sunan ve bazen tek bir çizimle çok şey anlatan bir sanat dalı. Ünlü Karikatürist Halit Aytoslu da, bu alanda hem yerel hem de uluslararası arenada tanınan bir sanatçı. 1970 doğumlu olan Aytoslu, resim ve karikatürle profesyonel olarak ilgilenmeye 2009 yılında başlamış ve o günden bugüne birçok ödül kazanarak eserlerini geniş kitlelere ulaştırdı.
Sanat yolculuğu, Bulgaristan’da Sliven Güzel Sanatlar Okulu’nda aldığı beş yıllık eğitimle başladı. Ardından karikatürün farklı yönlerine ilgi duymaya başladı. Eserleri, insanları güldürmekle kalmıyor, aynı zamanda düşündürüyor ve toplumsal mesajlar içeriyor. Bugüne kadar 130’dan fazla ödül kazanmış olan Aytoslu’nun “Hayat Yolculuğu” ve “Türkiye Ayakta” gibi eserleri, sanatı ve toplumu bir araya getiren örneklerden.
Bu söyleşide, Halit Aytoslu ile sanata olan bakış açısını, ilham kaynaklarını, toplumla kurduğu bağları, Milas’ı ve Turhan Selçuk Karikatür Yarışması’nı konuştuk.
Sizi kısaca tanıyabilir miyiz?
1970 Yılı Kırcaali (Bulgaristan) doğumluyum. Sliven ( Selimiye) şehrinde, Özel Güzel sanatlar okulunda 5 yıllık resim eğitimi aldım. Karikatürün yanı sıra resimle de uğraşmaktayım. Üçü kişisel olmak üzere birçok karma sergide yer aldım. Karikatürle ilgilenmeye 2009 yılında başladım. Çalışmalarım, ulusal ve uluslararası yarışmalarda bugüne kadar 130’u aşkın ödüle değer gördü.
Bunların arasında; 2020 ve 2019 yılları
World Press Cartoon / Portekiz :
1.lik ve 2.lik ödülleri.(editörüyel dalında)
2014 ve 2021 yılları Porto Cartoon World Festival / Portekiz:
İki defa 3.lük ödüllleri.
2011 yılı – 6th Don Quichotte Cartoon Contest – Grand Prix ödülü
2022 yılı SBH Bulgaristan – Grand Prix ödülü
2023 yılı Bordighera – İtalya :Grand Prix olan Altın Plmiye Ödülü
2023 yılı Aydın Doğan- 3.iük ödülü
2025 Satyrykon Legnica – Grand Prix ödülü
Ulusal ve uluslararası birçok karikatür yarışmalarında jüri üyeliği yaptım.
İkisi yurtdışında, biri İzmir’de olmak üzere üç kişisel karikatür sergisi açtım.
Birçok kitap, sinema ve tiyatro afişi resimledim.
En büyük tutkum olan canlı portre karikatür çizimi etkinliklerine yurt içinde ve yurt dışında katılıyorum.
2018 Yılından beri ‘’Bulgaristan Karikatürcüler Derneği’’ üyesiyim.
Evli ve bir çocuk babasıyım.
Sanatla (yazı, şiir, resim, karikatür vb.) ilk bağınız ne zaman ve nasıl kuruldu?
Çocukluğumdan beri resim çiziyorum. Sliven ( Selimiye) güzel sanatlar lisesinde resim/tekstil bölümünde 5 yıllık eğitim gördüm. Üç kişisel resim sergisi açtım. Tekstil bölümünde ise birçok firmaya özel desenler tasarladım.
Karikatüre ise 2009 yılında bir karikatür yarışmasına katılmam ile başladı. Kazanmış olduğum özel ödül sayesinde karikatür dünyasına daha derinlemesine ilgi duymaya başladım. Bu süreçte portre karikatüre de ilgi duymaya başladım. Zamanla karikatür benim için bir tutku oldu diyebilirim.
Bu alanda üretmeye sizi iten şey neydi? Bir kırılma anı veya ilham kaynağı var mıydı?
Üstte bahsetmiş olduğum karikatür yarışması benim için kırılma noktası olduğunu söyleyebilirim.
Ödül töreninde gezmiş olduğum sergi ve elime geçen karikatür albümü beni adeta büyüledi. Özellikle yabancı çizerlerin eserlerini gördükten sonra daha da motive olduğumu hatırlıyorum. Almış olduğum resim eğitimi sayesinde teknik konusunda zorlanmadan çizebiliyordum. O dönem Bursa’da faaliyet gösteren Anadolu Karikatürcüler Derneğine üye oldum. Usta karikatürcüler Ahmet Aykanat ve Mehmet Kahraman ile tanışmam da bu vesile ile oldu. İkisinin de bende çok emekleri oldu.
Bugüne kadar ortaya koyduğunuz eserler içinde sizi en çok yansıtan hangisi oldu? Nelerdir?
15 yıldır aktif olarak farklı konularda eserler üretiyorum. Beni için her biri ayrı öneme sahip.
Her birinde benden bir şey var diyebilirim. Fakat bazıları var ki diğerlerinden biraz daha öne çıktı.
‘’Hayat Yolculuğu’’ isimli bu karikatürüm iki farklı yarışmada prestijli ödüllere layık görüldü. İzmir’de bir metro çıkışında duvarlara mural sanatçıları tarafından resmedildi.
Ayrıca şehir içi otobüslere giydirme yapılarak aylarca İzmir sokaklarında dolaştılar.
Bu yıl çizmiş olduğum ‘’Türkiye ayakta’’ isimli karikatürüm ise bu güne kadar en çok ilgi gören çalışmam oldu. En son, yanılmıyorsam 3,5 milyon beğeni almıştı.
Bu iki çalışma için, beni en iyi yansıtan karikatürler olduğunu söyleyebilirim.
Turhan Selçuk karikatür yarışması hakkında düşünceleriniz nelerdir?
Turhan Selçuk karikatür yarışması sadece Türkiye’de değil, dünyada oldukça tanınan ve saygı duyulan bir karikatür yarışması olduğunu söyleyebilirim.
Kendim de bu yarışmada 2018 yılında Labranda özel ödülüne layık görülmüştüm. Ayrıca 2019 yılında aynı yarışmada jüri üyeliği yaptım.
Farklı ülkelerde farklı karikatür yarışmalarındaki ödül törenlerine katılıp gözlemleme imkânım olduğunu söyleyebilirim. Birçok prestijli yarışmanın Milas gibi nispeten daha küçük kasabalarda olduğunu gördüm. Örneğin Gabrovo, Saint Just Le Martel, Knokkeheist, Satyrykon Legnica gibi kasabalar karikatür yarışmaları sayesinde dünya çapında üne sahip oldular.
Ben bu doğrultuda Milas’ın Türkiye’deki karikatür merkezi olup dünyanın en prestijli karikatür merkezleri arasında yer alabilecek bir potansiyele sahip olduğunu düşünüyorum.
Sizce bir sanatçının toplumla ilişkisi nasıl olmalı? Ürettiklerinizi insanlara ulaştırmak konusunda neler yapıyorsunuz?
Sanatçı, toplumu yakından ilgilendiren konularla ilgili eserler üretip farkındalık oluşturmalı.
Tüm hakları eser sahibine aittir. İzinsiz kullanılamaz.Bu konular hakkında doğru bilgiye ulaşıp en doğru şekilde yorumlayıp, analiz edebilmeli.
Konular hakkında tarafsız ve objektif eserler üretmeli. Akabinde düşüncelerini en çarpıcı ve anlaşılır şekilde hedeflediği kitlelerce paylaşmalı. Toplumun içinde olduğu gibi, bir adım da önünde olmalı/olmaya çalışmalı.
Günümüzde basın yolu ne kadar kapalı olsa da, sosyal medya mecraları her birimize yeterince olanak sağlıyor zaten paylaşımlarımızı yapabilmek için.
Son olarak, şu anda üzerinde çalıştığınız yeni bir proje veya paylaşmak istediğiniz bir gelişme var mı?
Var. Beni tanıyan dostlara sorarsanız ortak cevabı ‘’işkolik’’ olacaktır. Sürekli bir şeyler yapmaya çalışırım. Özellikle 2023 yılı emekliliğimden sonra sürekli bir yerlere gidip geliyorum. Yurt dışı projelerime ağırlık verdim. Bazılarını gerçekleştiriyorum bazıları ise beklemede. Hayırlısı artık. Şu an, iki farklı yurtdışı karikatür sergisi projesi üzerinde çalışıyoruz. Yakında duyurusunu da yaparız. Ayrıca Bulgaristan’da farklı şehirlerde portre karikatür çizimi etkinliklerim de olacak.
